GÖKÖZ KÖYÜ ARAŞTIRMASI
Durali Doğan
Bozok Sancağı’nda köylere yerleşen kabile ve cemaatlerden daimi yerleşik durumda olmayan, konar- göçer hayatlarını devam ettiren cemaatler de vardır. Aynı cemaatlerden bir kısmı köyde sakin iken, diğer gruplar konar- göçerdir. (1)
Gököz (Göz, Gözlü) ismine bu konar- göçer Türkmen Taifesinden bir cemaat ismi olarak rastlıyoruz. (2)
Osmanlı Arşivindeki Tahrir Defteri’nde bulunan verilere göre; 1530 tarihinde Zakirlü Kabilesine bağlıdır. Köylerin teşekkülünde etkili olan ana kabile ve cemaatlerden birisi Zakirlü kabilesidir. 16 hane olan ve senelik 940 kuruş vergi veren Ramazanlu Cemaati’ne tabii Gök- öz –ayağı mezrası idari yapılanmada Sorkun Nahiyesine bağlı olarak senede 800 kuruş vergi vermektedir. (3)
1530 tarihli “Bozok Livası Haritası” na göre; Sorkun ilçesine bağlı şu andaki mevcut köylerden 18 köy bu haritada gösterilmektedir. Bu haritada Gök-öz-ayağı adlı bir yerleşim yeri de vardır. Gök-öz-ayağı o zamanlarda mezra konumundaki en eski yerleşim birimlerindendir. (4)
Sorkun’un H. 983/M.1575-76 yıllarında 5’i kabile ve cemaatler tarafından kurulan 11 köy içerisinde Gök-öz-ayağı yoktur. O nedenle bu köyün o tarihlerde kesin olarak var olduğunu söyleyemeyiz . (5)
Gököz köyü ile ilgili ayrıntılı arşiv kaynağına H. 1256 (M. 1840- 1841) yıllarına ait "Temettuat Defteri"nde rastlamaktayız. (6)
B.O. Arşivi, Sorgun kazası kurasının Müslim ahalisinin Temettuat Mübeyyin Defteri nr.14307- de verilen bilgilere göre; köy belirtilen tarihte 1 hanedir. Orta Boylu Kumral Sakallı Çiftçi Taifesinden Molla Hüseyin senede 350 kuruş vergi vermektedir.
KARYE-İ GÖK ÖZ
Hane 1
Orta Boylu Kumral Sakallı Çiftçi Taifesinden Molla Hüseyin’in Emlakı : 350
B.O. Arşivinde bulunan H. 1256 (M. 1840- 1841) yıllarına ait "Temettuat Defteri"ndeki verilere göre köyde o tarihte 1 hane de Yörükan Aşireti yaşamakta olduğu görülmektedir. (7)
KARYE-İ GÖKÖZ
Han 1-Orta Boylu Kumral Sakallı Türkmen oğlu Musa'nın Emlakı : 810
Köyü kurucusu Molla Hüseyin
"Yavuz Sultan Selim zamanında, Maraşlı Hüseyin Hoca (Çolak Hoca) Yozgat’ta kadılık yapmaktadır. Bir gün koluna bir eşek arısı konar. Arı Kadı' yı sokacak diye yanındaki arkadaşı arıyı öldürmek isterken kılıcıyla Kadı' nın kolunu keser. Kazayla kadı çolak kalır. Çolak kadı görevini bırakarak bu köyün bulunduğu yere gelir. Her tarafı ağaç¬larla kaplı, ormanın içinden bir derenin aktığı yerdir burası. Gür ormandan sa¬dece gökyüzü görünmekte ve şırıl şırıl bir öz akmaktadır. Buraya yerleşir. Adını da "Gök-öz" koyar. Bu iki kelime birleşerek "Gököz" olarak tarihe geçer."
Anlatılan bu rivayetle arşiv bilgileri örtüşmektedir. Kadı Hüseyin Hoca’nın Molla Hüseyin olduğunu ve bu köyü kurduğunu kesin olarak ifade edebiliriz.
Başka anlatılan bir rivayete göre de; Veliöldük köyünden bazı kişilerin de eskiden bu köyde yaşadıkları, bir kız kaçırma olayından sonra Gököz' den ayrılarak Veliöldük Köyü'ne gittikleri köyün nüfusunun Erzurum' dan gelen göçmenlerin iskânıyla arttığı belirtilmektedir. (7) )