Özenti -Karanlıklar uğraşlarla, giderilir. Varlığımızın güvenliği ve esenliği çabalarımızla sağlanır, gerçekleşir. Sözde kalan hiçbir şey yaşama geçemez, yararlı olamaz. Katkısını ve desteğini gerekli gördüğümüz oluşumlar birliktelik ve çalışma ile sağlanır. Bu nedenlerle birliktelik ve katılım, yaşam güçlüklerini karşılayıp yenmekte önemli bir yapıdır. Toplumsal yaşamda dayanışma, ortaklık, kaynaşma, işbirliği nitelemeleriyle üzerinde durulan yakınlıklar olumlu sonuç almanın etkenlerinin önde gelenleridir. Yapaylık, biçimsel görüntü, üstünkörülük gibi geçiştirici durumlar ve tutumlar gerçeklerden uzak gözboyayıcı, içtenliksiz belirtileridir. Yapıcı, etkin ve çekici olan yararlı olandır ve örnektir. Arapça “suni” sözcüğünün Türkçesi “yapay”dır. Gerçekçilik ve içtenlikle ilgisi olmayan yapı, tutum ve davranışı anlatan bu sözcük insan ilişkilerinde rahatsızlık veren durumu belirtir. “Samimiyet” sözcüğüyle anlatılan ilişki sıcaklığını “içtenlik” sözcüğü belirlemektedir. Tutum ve davranışlarda, özellikle kişisel ilişkilerde içtenlik önemli bir öğedir. İçtenlikten yoksun, yapaylık ve gösteriş sırıtmaları kişilik bozukluğunun da kanıtıdır. Özellikle toplumsal yaşamda her katta içtenlikli davranmak dürüstlüğün en doğal gereklerinden biridir. İçinde bulunulan ortamı, karşı karşıya gelinen kişileri güven ve saygıyla yakınlaştıracak tutumlar çok önemlidir. Bu duyguların bulunmadığı, duyulmadığı bir ortam, bir ilişki asla sağlıklı olamaz. Yapaylık genelde sırıtır, ayıplanır, kınanır, sahibini küçültür ve güç duruma düşürür. İçtenlik, gerçekçiliktir ve kişilik vurgusudur. Düzey ve nitelik belirtisidir. Bu nedenle toplumsal yaşamda önem ve değeri olan bir öğedir. İlişkilerde büyük bir yeri ve asla yadsınmaz bir değeri vardır. Toplumsal bağların temelinde içtenliğin payı büyüktür. Ne var ki günümüzde değişik nedenlerle bu konuda ödünler verilmekte, çıkarcılık, yapaylık öne çıkıp ağır basarak etkin, hattâ egemen olmaktadır. Kişilik düzeyini yansıtan bu durum yaşam niteliğimizi etkilemekte, ilişkilere renk vermektedir. İnsanlık kavramına uygun durumlar yine insanların tutum ve davranışlarıyla yaşanır. Çıkarcılık, bencillik, değişik kişilik bozukluklarıyla, aşağılık duygu ve düşüncelerle yansıyan durumlarla izlenen kötülükler yaşam aykırılıklarıdır. Kötü belirtiler kişiliğin koyu karanlığıdır. İlişkilerde çok önemli yeri olan tutum ve görünüm gerçekte değer yansımasıdır. Kötü kanı uyandıran, olumsuzluk sergileyen davranışlar inan ve güven vermez, küçültür.