Durali Doğan
Köşe Yazarı
Durali Doğan
b
 

AŞIKLIK GELENEĞİNDE BADE İÇME

AŞIKLIK GELENEĞİNDE BADE İÇME Bade içme ritüeli aşıklık geleneğinde pek çok anlatılır. Anadolu âşıklık geleneğinde çeşitli sebeplerle evinden ayrılan kişi bir mezarlıkta, su yanında veya ıssız bir yerde uyuyakalır. Rüyasında Hazreti Hızır’ı veya pirleri görür. Hazreti Hızır, kahramana üç bade uzatır veya duruma göre bazı yiyecekler verir. Bunlardan birincisi Allah; ikincisi üçler, yediler, kırklar; üçüncüsü de bir güzelin aşkınadır. Kahraman üçüncü badeyi içtikten sonra günlerce baygın yatar. Daha sonra ayılır. Ercişli Emrah, Çıldırlı Âşık Şenlik, Âşık Yaşar Reyhanî, Âşık Murat Çobanoğlu, vb. gibi âşıklara pir dolusu bade içirilmiştir. Yozgat’ın Sorgun ilçesine bağlı Burunören köyünde yaşamış Aşık Sıtkı’da badeli aşıklardandır. Aşık Sıtkı'yı çok yakinen tanıyan aynı tarikata bağlı Mehmet Tüysüz "Sıtkı Baba'nın badeli aşık olduğunu, hiç kimseye halini anlatamadığını, halk ve Hak aşığı olduğunu, deli divane koyun gibi meleyip gezdiğini" belirtti sohbetimizde. Söylediği şiirlerinde bade içtiğini açıkça anlamaktayız. Oğlu Hüseyin Gök "Babasının rüyasında üç dervişan gördüğünü, nur yüzlü birisinin kendisine bir bardak dolusu bade verdiğini, bade dolu kaseyi alıp içtiğini, kendisine anlattığını, fakat aşikar herkese anlatmadığını, ancak şiirlerinde zaman zaman belirttiğini" söylemektedir. Bir şiirinin son dörtlüğünde; rüyasında gördüğü "üç dervişan"ı açıkça söylemektedir; Cari, yari, veli, pirim Geylani  Sıtkı kalp yoluna eder seyranı Üç dervişan gördüm yüzü nurâni  Aç bana varayım yol Hacı Vahit Askerliğini ve ikinci evliliğini yaptıktan sonra rüyasında bade içtiğini bir başka şiirinde şöyle anlatır: Aşkınla nûş ettin bir bâde şerbet Bilmedim kadrini etmedim hizmet Halkada oturup ederken sohbet Dudağından akar ballar seherden Sorgun'un köylerinde imamlık yaparken gördüğü düşü başka bir şiirinde ise: Bize himmet edin üçler yediler Çalışırsan gelir himmet dediler Balığın canını suya koydular İlahi balığı gölden ayırma Aşık Sıtkı'nın zaten açık olan kalp gözü, gönül dilinin kilidi tamamen açılır. Hu kapısından Bahr-i ummana dalar. Bu aşk ile diyar diyar gezmiş. Kimi meczup demiş, kimisi deli. Sıtkı rüyasında bade sunanlardan birisinin Nakş-i bendi tarikatı şeyhi Evlad-ü Resulden Hacı Ahmet Baba olduğunu ifade etmektedir: O Nakş-i bendi Ciğerim yandı Bir kadeh sundu Hac' Ahmet Baba Bâde içtikten sonra daha derinden ve gönülden çalıp söylemeye başlamış. Hayatta saz çalmamış. Ancak onun bir mahser'i varmış, şiirlerini kaside şeklinde o mahserle söylemiş, coşmuş. Mahserle kendinden geçer, manevi olarak âşk ve heyecanı mahserden alırmış.
Ekleme Tarihi: 06 Ocak 2025 - Pazartesi

AŞIKLIK GELENEĞİNDE BADE İÇME

AŞIKLIK GELENEĞİNDE BADE İÇME

Bade içme ritüeli aşıklık geleneğinde pek çok anlatılır.

Anadolu âşıklık geleneğinde çeşitli sebeplerle evinden ayrılan kişi bir mezarlıkta, su yanında veya ıssız bir yerde uyuyakalır. Rüyasında Hazreti Hızır’ı veya pirleri görür. Hazreti Hızır, kahramana üç bade uzatır veya duruma göre bazı yiyecekler verir. Bunlardan birincisi Allah; ikincisi üçler, yediler, kırklar; üçüncüsü de bir güzelin aşkınadır. Kahraman üçüncü badeyi içtikten sonra günlerce baygın yatar. Daha sonra ayılır.

Ercişli Emrah, Çıldırlı Âşık Şenlik, Âşık Yaşar Reyhanî, Âşık Murat Çobanoğlu, vb. gibi âşıklara pir dolusu bade içirilmiştir.

Yozgat’ın Sorgun ilçesine bağlı Burunören köyünde yaşamış Aşık Sıtkı’da badeli aşıklardandır.

Aşık Sıtkı'yı çok yakinen tanıyan aynı tarikata bağlı Mehmet Tüysüz "Sıtkı Baba'nın badeli aşık olduğunu, hiç kimseye halini anlatamadığını, halk ve Hak aşığı olduğunu, deli divane koyun gibi meleyip gezdiğini" belirtti sohbetimizde.

Söylediği şiirlerinde bade içtiğini açıkça anlamaktayız. Oğlu Hüseyin Gök "Babasının rüyasında üç dervişan gördüğünü, nur yüzlü birisinin kendisine bir bardak dolusu bade verdiğini, bade dolu kaseyi alıp içtiğini, kendisine anlattığını, fakat aşikar herkese anlatmadığını, ancak şiirlerinde zaman zaman belirttiğini" söylemektedir.

Bir şiirinin son dörtlüğünde; rüyasında gördüğü "üç dervişan"ı açıkça söylemektedir;

Cari, yari, veli, pirim Geylani

 Sıtkı kalp yoluna eder seyranı

Üç dervişan gördüm yüzü nurâni

 Aç bana varayım yol Hacı Vahit

Askerliğini ve ikinci evliliğini yaptıktan sonra rüyasında bade içtiğini bir başka şiirinde şöyle anlatır:

Aşkınla nûş ettin bir bâde şerbet

Bilmedim kadrini etmedim hizmet

Halkada oturup ederken sohbet

Dudağından akar ballar seherden

Sorgun'un köylerinde imamlık yaparken gördüğü düşü başka bir şiirinde ise:

Bize himmet edin üçler yediler

Çalışırsan gelir himmet dediler

Balığın canını suya koydular

İlahi balığı gölden ayırma

Aşık Sıtkı'nın zaten açık olan kalp gözü, gönül dilinin kilidi tamamen açılır. Hu kapısından Bahr-i ummana dalar. Bu aşk ile diyar diyar gezmiş. Kimi meczup demiş, kimisi deli.

Sıtkı rüyasında bade sunanlardan birisinin Nakş-i bendi tarikatı şeyhi Evlad-ü Resulden Hacı Ahmet Baba olduğunu ifade etmektedir:

O Nakş-i bendi Ciğerim yandı Bir kadeh sundu Hac' Ahmet Baba

Bâde içtikten sonra daha derinden ve gönülden çalıp söylemeye başlamış. Hayatta saz çalmamış. Ancak onun bir mahser'i varmış, şiirlerini kaside şeklinde o mahserle söylemiş, coşmuş. Mahserle kendinden geçer, manevi olarak âşk ve heyecanı mahserden alırmış.

Yazıya ifade bırak !
Okuyucu Yorumları (0)

Yorumunuz başarıyla alındı, inceleme ardından en kısa sürede yayına alınacaktır.

Yorum yazarak Topluluk Kuralları’nı kabul etmiş bulunuyor ve sorgunmedya.com sitesine yaptığınız yorumunuzla ilgili doğrudan veya dolaylı tüm sorumluluğu tek başınıza üstleniyorsunuz. Yazılan tüm yorumlardan site yönetimi hiçbir şekilde sorumlu tutulamaz.
Sitemizden en iyi şekilde faydalanabilmeniz için çerezler kullanılmaktadır, sitemizi kullanarak çerezleri kabul etmiş saylırsınız.